Ali

Theatermaker Ali Shafiee (50) uit Iran is doof geboren. Door dove en horende mensen samen te laten spelen, wil hij laten zien dat we in één maatschappij samen leven.

Ik was vrij gesloten en ik heb gemerkt dat theater mij socialer heeft gemaakt en een meer open blik heeft gegeven. Ik heb meer vertrouwen in mezelf.

In 1994 vluchtte Ali naar Nederland omdat de situatie in Iran onhoudbaar voor hem werd. Nu werkt hij als theaterdocent en acteur en heeft hij een eigen theatergezelschap: Visueel Theater. Het meest trots is hij op een voorstelling die hij heeft gemaakt waarin dove én horende mensen samen spelen. ‘Door dove en horende mensen samen te laten spelen, wil ik laten zien dat we in één maatschappij samen leven.’

Gevlucht uit Iran

‘Ik ben geboren in Iran. Als kind had ik altijd al een sterke voorliefde voor toneel. Op school kreeg ik vaak te horen dat mijn mimiek heel goed was. Ik deed graag mee met alles wat maar met toneel te maken had, maar een opleiding op een toneelschool was toen voor dove mensen helaas nog niet mogelijk.’ In 1994 vluchtte Ali naar Nederland omdat hij politiek actief was. Eenmaal in Nederland kwam hij erachter dat hij nog steeds heel gelukkig werd van theater.Hij vond een baan bij het Handtheater in Amsterdam. ‘Hier heb ik 4 jaar gewerkt. Daarna vond ik een baan als assistent in het dovenonderwijs. Toen ik mijn opleiding tot theaterdocent had afgerond, kon ik les gaan geven aan dove kinderen.’

Dove en horende acteurs

Inmiddels heeft Ali zijn eigen bedrijf: Visueel Theater. Dit theatergezelschap produceert theaterstukken in gebarentaal, en jonge dove mensen krijgen er acteerles. Iets dat hij zelf niet kon doen als kind, maar deze kans nu wel kan bieden aan jonge acteurs en actrices in de dop. ‘Ik houd van theater, nog steeds, na al die jaren. Je maakt zulke mooie dingen mee. Ik heb ooit samengewerkt met een actrice - een horend persoon - die mijn gebaren zo interessant vond dat ze gebarentaal is gaan leren. Geweldig! Nu hebben we geen tolk meer nodig.’

Over het maken van producties praat hij vol enthousiasme, met name over de samenwerking tussen dove en horende mensen. ‘Ik vind het een uitdaging om een productie te maken waar zowel horende als dove mensen in spelen. We hebben allemaal een visie op geluiden, horen en op muziek. En als we dat weten samen te brengen, is dat heel bijzonder, en voor veel mensen ook emotioneel. Ik wil laten zien dat dove acteurs gelijkwaardig zijn en dat we net zo veel kunnen. Door mijn acteerspel werd ik veel benaderd door mensen die niet eens doorhadden dat ik doof was. Het kan dus wél, en dat wil ik laten zien.’

Onverwachte kunst

Mensen zouden dove mensen een kans moeten geven, meer openstaan voor samenwerkingen en überhaupt voor onverwachte vormen van kunst. Voor mij was het een zoektocht, maar ik heb mijn passie gevonden. Theater brengt mij geluk. Ik was eerder op sociaal vlak vrij gesloten en ik heb gemerkt dat theater mij socialer heeft gemaakt, een meer open blik heeft gegeven. Ik heb meer vertrouwen in mezelf.’

Fotografie: Sanne Donders